W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym logistyka i dostawa odgrywają kluczową rolę w sukcesie każdej firmy. Szybkie, wydajne i niezawodne dostarczanie towarów do klientów jest niezbędne do utrzymania konkurencyjności i budowania satysfakcji klienta.
Czy wiesz, że:
- Rynek logistyczny w Polsce jest wart ponad 200 miliardów złotych i rośnie w tempie 5% rocznie?
- E-commerce stanowi już 20% polskiej sprzedaży detalicznej i ten trend będzie się nasilać?
- Firmy, które optymalizują swoje łańcuchy dostaw, mogą obniżyć koszty o nawet 10%?
- Niewłaściwie zorganizowana logistyka może prowadzić do utraty nawet 30% klientów?
Niestety, polski rynek logistyczny boryka się z wieloma wyzwaniami, takimi jak niedobór wykwalifikowanych pracowników, przestarzała infrastruktura transportowa i rosnące koszty. W rezultacie wiele firm ma problemy z optymalizacją swoich łańcuchów dostaw i osiąganiem pożądanego poziomu wydajności.
Jeśli chcesz zoptymalizować swój łańcuch dostaw, obniżyć koszty i zwiększyć satysfakcję klienta, ten przewodnik jest dla Ciebie. Znajdziesz w nim wszystko, czego potrzebujesz, aby stać się ekspertem w dziedzinie logistyki i dostaw w Polsce.
Rynek logistyczny w Polsce – przegląd
Według najnowszych danych, Polski rynek logistyczny jest wart ponad 200 miliardów złotych (dane z 2023 roku). Mówi się, że jest to jeden z największych i najszybciej rozwijających się rynków logistycznych w Europie Środkowo-Wschodniej. Szacuje się, że jego wartość rosła w średnim tempie 5% rocznie w ciągu ostatnich 5 lat. Co na to wpływa?
Przede wszystkim dynamiczny rozwój e-commerce i wzrost sprzedaży online. Polska coraz intensywniej poszerza swoją sieć zarówno e-commerce, jak i logistyczną, tak aby zwiększyć handel międzynarodowy oraz eksport polskich towarów za granicę. Sprzyja temu niewątpliwie rozwój przemysłu oraz wzrost produkcji przemysłowej. Ten aspekt działa również na budowanie coraz nowocześniejszej infrastruktury transportowej i logistycznej.
Prognozy na przyszłość
Oczekuje się, że polski rynek logistyczny będzie nadal rosnąć w tempie 4-5% rocznie w ciągu najbliższych 5 lat. Do głównych czynników wzrostu należeć będą: dalszy rozwój e-commerce, rosnący popyt na usługi logistyczne ze strony polskich firm oraz rosnące inwestycje w infrastrukturę. Szacuje się, że wartość polskiego rynku logistycznego może osiągnąć 300 miliardów złotych do 2028 roku.
Omówienie struktury rynku logistycznego w Polsce
Polska jako rosnący hub logistyczny w Europie Środkowo-Wschodniej, posiada swoją strukturę rynku logistycznego, opartą na kilku aspektach. Należą do nich:
Sektory
Dominującym sektorem jest transport drogowy, stanowiący około 70% rynku. Obejmuje transport lądowy towarów różnego typu, od paczek po duże ładunki. Głównymi graczami są firmy transportowe, zarówno lokalne, jak i międzynarodowe.
Kolejnym ważnym sektorem jest transport kolejowy, szczególnie dla transportu towarów masowych na duże odległości. Udział w rynku wynosi około 15%. Kluczowymi graczami są PKP Cargo i prywatne firmy kolejowe.
Warto wspomnieć również o rozwijającym się transporcie morskim, szczególnie w kontekście dostępu do Morza Bałtyckiego. Udział w rynku wynosi około 10%. Główną rolę odgrywają porty morskie, takie jak Gdańsk, Gdynia i Szczecin, oraz firmy żeglugowe.
Z kolei transport lotniczy stosowany jest głównie do transportu towarów o wysokiej wartości i wrażliwych na czas. Udział w rynku wynosi około 5%. Głównymi graczami są lotniska cargo, takie jak Warszawa Chopin i Katowice-Pyrzowice, oraz firmy spedycyjne lotnicze.
Każdy ten sektor może obsłużyć różne typy usług takie jak magazynowanie, spedycja oraz dystrybucja.
Gracze
- Operatorzy logistyczni 3PL: Firmy świadczące kompleksowe usługi logistyczne dla innych firm. Oferują szeroki zakres usług, takich jak magazynowanie, transport, spedycja i dystrybucja.
- Firmy spedycyjne: Firmy specjalizujące się w organizacji transportu towarów. Nie posiadają własnej infrastruktury transportowej, ale współpracują z różnymi przewoźnikami.
- Przewoźnicy: Firmy posiadające własną infrastrukturę transportową i świadczące usługi przewozu towarów. Mogą specjalizować się w określonym rodzaju transportu (np. transport drogowy, kolejowy, morski, lotniczy) lub oferować usługi multimodalne.
Kluczowe trendy kształtujące polski rynek logistyczny
Mówiąc o trendach kształtujących polski rynek logistyczny, w pierwszej kolejności przychodzi na myśl rozwój e-commerce i jego wpływ na łańcuchy dostaw. Związany on jest przede wszystkim z szybkim wzrostem sprzedaży online i rosnącą popularnością zakupów przez Internet prowadzącą do zmian w łańcuchach dostaw. W związku z tym, firmy muszą dostosować swoje łańcuchy dostaw do obsługi mniejszych, ale częstszych zamówień, szybszych dostaw i niższych kosztów.
Nieodzownym trendem jest rosnące znaczenie logistyki miejskiej i dostaw tzw. „ostatniej mili”. Natomiast rosnące zapotrzebowanie na usługi fulfillmentu i magazynowania dedykowane e-commerce, sprawia, że na rynku pojawiają się firmy oferujące w/w usługi.
Warto nadmienić, że w Polsce mamy do czynienia z rosnącym znaczeniem transportu multimodalnego i łączenia różnych środków transportu. Firmy coraz częściej łączą różne środki transportu (np. drogowy, kolejowy, morski, lotniczy) w celu optymalizacji kosztów i czasu dostawy. Co znamienne, rośnie popularność transportu intermodalnego, który wykorzystuje kontenery i inne moduły transportowe do przewozu towarów różnymi środkami transportu bez konieczności przeładunku. Znaczenie logistyki łańcucha dostaw (supply chain logistics) również zyskuje na popularności. Obejmuje ono zarządzanie przepływem towarów w całym łańcuchu dostaw, od producenta do odbiorcy końcowego.
Automatyzacja procesów logistycznych i wdrażanie technologii takich jak roboty, drony i sztuczna inteligencja (AI)
Automatyzacja procesów logistycznych staje się coraz bardziej powszechna, co pozwala na zwiększenie wydajności, obniżenie kosztów i poprawę bezpieczeństwa. Roboty są wykorzystywane do automatyzacji zadań takich jak sortowanie, pakowanie i paletyzowanie towarów. Drony, z kolei, są wykorzystywane do dostaw „ostatniej mili”, szczególnie w trudno dostępnych miejscach. Natomiast AI wspiera procesy związane z optymalizacją tras transportowych, przewidywania popytu i zarządzania zapasami.
W tym punkcie warto wspomnieć o wyzwaniach, przed którymi stoi obszar e-commerce.
- Wysokie koszty wdrożenia: Wdrażanie nowych technologii, takich jak roboty, drony i sztuczna inteligencja (AI), może być kosztowne dla firm.
- Potrzeba integracji z istniejącymi systemami: Nowe technologie muszą być zintegrowane z istniejącymi systemami IT firm, co może być skomplikowane i czasochłonne.
- Zmiany w organizacji i procesach: Wdrażanie nowych technologii może wymagać zmian w organizacji firmy i procesach logistycznych, co może napotkać opór ze strony pracowników.
- Kwestie bezpieczeństwa i prywatności danych: Nowe technologie mogą stwarzać nowe zagrożenia dla bezpieczeństwa danych i prywatności klientów.
Natomiast nie można zapomnieć o szansach, na które mogą liczyć właściciele e-commerce:
- Zwiększenie wydajności i obniżenie kosztów: Nowe technologie mogą pomóc firmom w zwiększeniu wydajności, obniżeniu kosztów i poprawie konkurencyjności.
- Poprawa obsługi klienta: Nowe technologie mogą pomóc firmom w lepszym obsługiwaniu klientów, np. poprzez szybsze dostawy i dokładniejsze informacje o statusie zamówienia.
- Nowe możliwości biznesowe: Nowe technologie mogą otworzyć nowe możliwości biznesowe dla firm, np. poprzez oferowanie nowych usług lub wejście na nowe rynki.
- Zwiększenie zrównoważonego rozwoju: Nowe technologie mogą pomóc firmom w zmniejszeniu śladu węglowego i działaniu w bardziej zrównoważony sposób.
Zwiększająca się świadomość ekologiczna i nacisk na zrównoważoną logistykę
Nie zapomnijmy również o trendzie, który coraz mocniej wpływa na działalność tego sektora gospodarki w Polsce. Firmy coraz częściej zwracają uwagę na wpływ swojej działalności na środowisko naturalne i starają się zmniejszyć ślad węglowy. W związku z tym, rośnie popularność ekologicznych rozwiązań logistycznych, takich jak transport elektryczny, wykorzystanie opakowań biodegradowalnych i optymalizacja tras transportowych. Sami Klienci coraz częściej wybierają firmy, które działają w sposób zrównoważony.
Wybór odpowiedniego dostawcy usług logistycznych
Wybór odpowiedniego dostawcy usług logistycznych jest kluczową decyzją dla każdej firmy, która chce zoptymalizować swój łańcuch dostaw i osiągnąć sukces w dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym. Dostawca usług logistycznych może pomóc firmie w obniżeniu kosztów, zwiększeniu wydajności i poprawie obsługi klienta.
Kluczowe czynniki do rozważenia
Przy wyborze dostawcy usług logistycznych należy wziąć pod uwagę wiele czynników. Nalży do nich między innymi zakres usług. Dostawca powinien oferować szeroki zakres usług logistycznych, które odpowiadają potrzebom firmy, np. magazynowanie, transport, spedycja, dystrybucja i obsługa klienta.
Dla właściciela e-commerce ogromne znaczenie ma doświadczenie w obsłudze firm z podobnej branży i mieć ugruntowaną reputację na rynku. Przykładem takiego dostawcy usług logistycznych jest OEX Fulfilio, będące częścią notowanej na giełdzie spółki OEX. Od ponad 20 lat obecny na rynku, OEX ma wypracowaną opinię oraz poszerza swoje kompetencje w nowoczesnych usługach logistycznych dla partnerów z Europy oraz świata.
Dodatkowo, dostawca powinien posiadać odpowiednią infrastrukturę, aby móc świadczyć usługi na wysokim poziomie, np. magazyny, flotę pojazdów i systemy IT. Oferta cenowa również gra kluczową rolę. Na przykład OEX Fulfilio poza standardowymi cennikami usług, dopasowuje swoje oferty do indywidualnych wymagań Klientów i ich możliwości budżetowych. Sama umowa z dostawcą powinna być jasna i zrozumiała, a także określać zakres usług, ceny, terminy realizacji i warunki rozwiązania umowy.
Warto również wziąć pod uwagę poziom obsługi klienta. Dostawca powinien zapewniać wysoki poziom obsługi klienta i być łatwo dostępny w razie pytań lub problemów.
Typy dostawców usług logistycznych
Dostępnych jest wiele różnych typów dostawców usług logistycznych, z których każdy ma swoje mocne i słabe strony. Najpopularniejsze typy to:
- Operatorzy logistyczni 3PL (Third-Party Logistics): Operatorzy 3PL świadczą szeroki zakres usług logistycznych dla innych firm. Mogą posiadać własną infrastrukturę lub współpracować z innymi dostawcami. Przykładem takiej firmy jest OEX Fulilio. Poza posiadaniem własnych magazynów, przystosowanych do przechowywania, pakowania i wysyłania oraz odbioru reklamacji przesyłek, posiada szerokie możliwości dostaw dzięki współpracy z największymi firmami kurierskimi.
- Firmy spedycyjne: Firmy spedycyjne specjalizują się w organizacji transportu towarów. Nie posiadają one własnej infrastruktury transportowej, ale współpracują z różnymi przewoźnikami.
- Przewoźnicy: Przewoźnicy posiadają własną infrastrukturę transportową i świadczą usługi przewozu towarów. Mogą specjalizować się w określonym rodzaju transportu (np. transport drogowy, kolejowy, morski, lotniczy) lub oferować usługi multimodalne.
Negocjowanie umów z dostawcami usług logistycznych
Przy negocjowaniu umowy z dostawcą usług logistycznych ważne jest, aby dokładnie przeczytać wszystkie warunki i upewnić się, że rozumie się wszystkie zobowiązania. Należy również negocjować ceny, terminy realizacji i inne ważne warunki.
Dodatkowo możesz również rozważyć następujące kroki, aby możliwe najskuteczniej znaleźć odpowiedniego dostawcę usług logistycznych.
Optymalizacja łańcucha dostaw
Jak powszechnie wiadomo, łańcuch dostaw to sieć osób, firm, zasobów i działań, które są zaangażowane w dostarczanie produktu lub usługi od producenta do klienta końcowego. Optymalizacja łańcucha dostaw ma na celu usprawnienie przepływu towarów i informacji w celu zwiększenia wydajności, obniżenia kosztów i poprawy obsługi klienta.
Kluczowe etapy łańcucha dostaw
Łańcuch dostaw dzieli się na kilka kluczowych etapów. Warto dobrze poznać każdy z nich, aby zrozumieć naturę dobrze dobranej usługi logistycznej.
Pierwszym z nich jest planowanie. Ten etap obejmuje określenie zapotrzebowania na produkty, planowanie produkcji i zakupów oraz zarządzanie zapasami.
Kolejny etap obejmuje zaopatrzenie. Pozwala on zakupić odpowiednie surowce i komponenty od dostawców.
Etap produkcji obejmuje przekształcanie surowców i komponentów w gotowe produkty.
Gdy już produkty zostaną wyprodukowane oraz dostarczone do magazynu, do gry wchodzi operator logistyczny, który również oferuje usługi fulfillmentu. Na etapie magazynowania produkty są przechowywane do czasu ich wysyłki do klientów. Wraz z magazynowaniem, Klient może liczyć na dystrybucję, czyli transport produktów do klientów końcowych, po wcześniejszym pakowaniu i etykietowaniu.
Firmy takie jak OEX Fulfilio zapewniają również odpowiednią obsługę klienta. Ten etap obejmuje zapewnianie obsługi klienta i rozwiązywanie problemów.
Sposoby optymalizacji łańcucha dostaw
Istnieje wiele sposobów optymalizacji łańcucha dostaw, m.in.:
- Analiza procesów: Należy zidentyfikować i przeanalizować wszystkie etapy łańcucha dostaw w celu określenia obszarów, które można ulepszyć.
- Wdrażanie strategii zarządzania łańcuchem dostaw: Istnieje wiele różnych strategii zarządzania łańcuchem dostaw, takich jak just-in-time (JIT) i lean manufacturing, które mogą pomóc w optymalizacji przepływu towarów i informacji.
- Wykorzystanie narzędzi i technologii: Dostępnych jest wiele narzędzi i technologii, które mogą pomóc w optymalizacji łańcucha dostaw, takich jak systemy zarządzania łańcuchem dostaw (WMS) i oprogramowanie do śledzenia przesyłek.
- Współpraca z partnerami: Ważne jest, aby ściśle współpracować z dostawcami, klientami i innymi partnerami w łańcuchu dostaw w celu optymalizacji przepływu towarów i informacji.
Strategie zarządzania łańcuchem dostaw
Aby proces zarządzania łańcuchem dostaw działał bez zarzutu, warto poznać różne strategie, które go wspierają.
Strategia Just-in-time (JIT) polega na dostarczaniu surowców i komponentów do zakładu produkcyjnego dokładnie wtedy, gdy są potrzebne do produkcji. Pomaga to zmniejszyć zapasy i koszty magazynowania.
Z kolei strategia Lean manufacturing koncentruje się na eliminowaniu marnotrawstwa i zwiększaniu wydajności. Lean manufacturing może pomóc w skróceniu czasu produkcji, obniżeniu kosztów i poprawie jakości produktów.
Strategie optymalizacji łańcucha dostaw wspierają także odpowiednie narzędzia i technologie. Wśród nich popularne są:
- Systemy zarządzania łańcuchem dostaw (WMS),
- Oprogramowanie do śledzenia przesyłek,
- Technologie automatyzacji takie jak roboty i drony, które mogą pomóc w sortowaniu, pakowaniu i paletyzowaniu towarów.
Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw
Nie można również zapomnieć o tym, jak prawidłowo zarządzać ryzykiem w łańcuchu dostaw. Jest on narażony na wiele potencjalnych zagrożeń, które mogą zakłócić jego działanie i prowadzić do strat finansowych. Zarządzanie ryzykiem w łańcuchu dostaw ma na celu identyfikację, ocenę i łagodzenie potencjalnych zagrożeń w celu ochrony łańcucha dostaw przed negatywnymi skutkami.
Potencjalne zagrożenia dla łańcucha dostaw
Do najczęstszych, potencjalnych zagrożeń dla łańcucha dostaw należą przerwy w transporcie. Mogą one być spowodowane przez takie czynniki, jak zła pogoda, strajki, wypadki i awarie. Nie można zapomnieć również o klęskach żywiołowych takich jak huragany, powodzie i trzęsienia ziemi, które mogą spowodować znaczne szkody w infrastrukturze i zakłócić łańcuchy dostaw. Podobnie cyberataki mogą zakłócić systemy IT i spowodować poważne przerwy w łańcuchu dostaw.
Również zmieniające się przepisy celne i bezpieczeństwa mogą zwiększyć koszty i złożoność łańcucha dostaw. Nie zapomnijmy także o błędach ludzkich czy zagrożeniach geopolitycznych, podczas których niestabilność polityczna, wojny i sankcje mogą zakłócić łańcuchy dostaw.
Strategie zarządzania ryzykiem
Co zatem można zrobić, aby zminimalizować ryzyko? Istnieje kilka strategii, które mogą pomóc w ochronie łańcucha dostaw.
Należą do nich identyfikacja zagrożeń, ocena ryzyka i opracowanie strategii łagodzenia ryzyka. Pierwszym krokiem w zarządzaniu ryzykiem jest identyfikacja potencjalnych zagrożeń, które mogą mieć wpływ na łańcuch dostaw. Po zidentyfikowaniu zagrożeń należy ocenić ich prawdopodobieństwo wystąpienia i potencjalny wpływ na łańcuch dostaw. Dla każdego zagrożenia należy opracować strategię łagodzenia ryzyka, która ma na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa jego wystąpienia lub potencjalnego wpływu na łańcuch dostaw.
Po wdrożeniu strategii łagodzenia ryzyka należy przede wszystkim monitorować ich skutecznośc, regularnie przeglądać i aktualizować wszelkie działania i podejmować strategiczne decyzje dla dobra rozwoju biznesu.
Ubezpieczenie łańcucha dostaw
Ubezpieczenie łańcucha dostaw może chronić firmę przed stratami finansowymi spowodowanymi takimi zdarzeniami, jak przerwy w transporcie, klęski żywiołowe i cyberataki.
Zarządzanie ciągłością działania łańcucha dostaw (SCCM) to proces mający na celu zapewnienie, że łańcuch dostaw będzie mógł działać w przypadku wystąpienia zakłóceń. Niektóre z najlepszych praktyk SCCM to:
- Opracowanie planu ciągłości działania łańcucha dostaw: Plan ciągłości działania łańcucha dostaw powinien określać kroki, które należy podjąć w przypadku wystąpienia zakłóceń.
- Testowanie planu ciągłości działania łańcucha dostaw: Plan ciągłości działania łańcucha dostaw należy regularnie testować, aby upewnić się, że jest on skuteczny.
- Komunikacja z interesariuszami: Ważne jest, aby komunikować się z wszystkimi interesariuszami łańcucha dostaw w zakresie planu ciągłości działania łańcucha dostaw.
- Szkolenie pracowników: Pracownicy muszą być przeszkoleni w zakresie procedur ciągłości działania łańcucha dostaw.
Przykłady firm, które z sukcesem wdrożyły strategie zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw
Pamiętaj:
To tylko kilka przykładów firm, które z sukcesem wdrożyły strategie zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw. Istnieje wiele innych firm, które stosują różne strategie w celu ochrony swoich łańcuchów dostaw przed potencjalnymi zagrożeniami.
Ważne jest, aby każda firma opracowała własną strategię zarządzania ryzykiem w łańcuchu dostaw, która jest dostosowana do jej specyficznych potrzeb i ryzyka.
Przyszłość logistyki i dostaw w Polsce
Sektor logistyki i dostaw w Polsce dynamicznie się rozwija, napędzany przez rosnący e-commerce, globalizację i postęp technologiczny. Wraz z wejściem w nową erę, firmy muszą być przygotowane na adaptację do zmieniających się trendów i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, aby zachować konkurencyjność i sprostać oczekiwaniom klientów.
Kluczowe trendy kształtujące przyszłość
Zrozumienie trendów, które kształtują przyszłość e-commerce, pozwala zaimplementować odpowiednie rozwiązania technologiczne i personalne w firmach logistycznych.
Bez wątpienia jednym z nich jest rozwój sztucznej inteligencji. Ma ona potencjał zrewolucjonizować wiele aspektów logistyki i dostaw, od optymalizacji tras i zarządzania zapasami po automatyzację procesów i przewidywanie popytu.
Innym przykładem jest wykorzystywanie robotów do coraz bardziej zaawansowanych prac, które mogą w przyszłości zastąpić pracę ludzkich rąk. Znajdują one coraz szersze zastosowanie w magazynach i centrach dystrybucyjnych, wykonując zadania takie jak sortowanie, pakowanie i paletyzowanie towarów.
Z kolei druk 3D otwiera nowe możliwości w zakresie produkcji i łańcuchów dostaw, umożliwiając lokalną produkcję towarów i skracając czas dostawy. Natomiast urządzenia IoT zbierają dane w czasie rzeczywistym o stanie łańcucha dostaw, umożliwiając lepszą widoczność i kontrolę nad przepływem towarów.
Rosnąca presja na ochronę środowiska skłania firmy do wdrażania zrównoważonych praktyk w logistyce i dostawach, takich jak wykorzystanie ekologicznych środków transportu i opakowań.
Wyzwania i możliwości
Wprowadzenie tych trendów wiąże się z szeregiem wyzwań i możliwości dla polskich firm.
Podsumowanie i wnioski
Logistyka i dostawy odgrywają kluczową rolę w sukcesie biznesowym, niezależnie od branży. Sprawne zarządzanie łańcuchem dostaw pozwala na optymalizację kosztów, skrócenie czasu dostaw i zapewnienie klientom wysokiej jakości obsługi. W Polsce, ze względu na rosnący e-commerce i globalizację, znaczenie logistyki i dostaw stale wzrasta.
Firmy działające w Polsce muszą być przygotowane na adaptację do zmieniających się trendów i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań, aby zachować konkurencyjność i sprostać oczekiwaniom klientów. Nowe technologie, takie jak sztuczna inteligencja, robotyka, druk 3D i Internet Rzeczy (IoT), otwierają nowe możliwości w zakresie logistyki i dostaw, ale wiążą się również z wyzwaniami, takimi jak koszty inwestycji, potrzeba integracji systemów i zmiany w organizacji pracy.
Aby odnieść sukces w przyszłości logistyki i dostaw, polskie firmy muszą:
- Inwestować w nowe technologie
- Rozwijać umiejętności cyfrowe pracowników
- Współpracować z partnerami
- Być elastycznymi i dostosowywać się do zmian
Nasz przewodnik stanowi jedynie punkt wyjścia do dalszych badań i analiz w zakresie logistyki i dostaw w Polsce. Istnieje wiele obszarów, które wymagają pogłębionego zbadania, takich jak wpływ nowych technologii na rynek pracy, zrównoważony rozwój w logistyce i łańcuchach dostaw, a także specyficzne wyzwania i możliwości dla polskich firm działających w różnych sektorach.
Zachęcamy do dalszych badań i dyskusji na temat logistyki i dostaw w Polsce, aby wspólnie budować silną i konkurencyjną gospodarkę.
Dodatkowe zasoby:
https://www.gov.pl/web/infrastruktura
